Ook dit boek (1955; originele titel On the Road; vertaling John Vandenbergh; 286 p.) stond al heel lang in mijn boekenkast en besloot ik nu eindelijk eens te gaan lezen omdat het op de ge-update 1001-boekenlijst staat.
Kerouac beschrijft in dit boek een aantal tochten van (zijn alter ego) Sal Paradise door de Verenigde Staten. Sal reist ‘on a shoestring’ en meestal met of naar vrienden. De reizen spelen zich af kort na de Tweede Wereldoorlog, dus in de tweede helft van de jaren ’40 van de vorige eeuw. In 1001 Boeken die je gelezen moet hebben (waarover later meer) staat dat het boek een ‘klassieke tekst van de Amerikaanse tegencultuur’ is geworden en dat de zoektocht van Sal en de door hem bewonderde Dean Moriarty ‘naar vrije en open gemeenschappen en intense individuele ervaringen de sleutel was voor de opkomende beatcultuur’. Dat zal zo zijn. Er staat ook dat Kerouac het boek in drie weken tijd op één rol papier geschreven zou hebben ‘in een door benzedrine en cafeïne opgeroepen vlaag van creativiteit’. Ook dat zou het geval kunnen zijn. Maar al met al komt het verhaal niet heel creatief op me over, en een erg goede schrijver vind ik Kerouac tot nog toe ook niet.
Tot nog toe, dat wil zeggen na het lezen van deel een en deel twee van het boek (waarna het boek verder gaat met deel drie, dat gaat over de derde reis van Sal). Voorlopig ben ik daar (dat wil zeggen na 165 bladzijden*) met lezen gestopt omdat ik Sals verhaal wel aardig vond, maar grotendeels maar matig interessant. Want het is wel eventjes leuk om te lezen hoe Sal van A naar B komt (meerijdend met vrienden, met de bus, of liftend), maar op een gegeven moment wordt dat een herhaling van zetten. Interessanter is het als Sal het leven buiten het reizen beschrijft: zijn kortstondige relatie met een Mexicaanse en hun verblijf bij haar familie, en zijn verblijf bij vrienden/kennissen in zuiden. Maar die gedeeltes maken maar een klein deel uit van het verhaal, dat niet voor niets Op weg heet.
Misschien lees ik de rest van het boek ooit nog eens. Voorlopig heb ik het even weggelegd, omdat Kerouacs verhaal mijn aandacht niet voldoende meer vasthoudt en er nog enorm veel andere boeken op mijn NTL-lijst staan.
Citaten:
Dit gaat – als ik me goed herinner, het is inmiddels al een tijdje geleden dat ik het las – over Sals afscheid van de Mexicaanse:
“Terry bracht me mijn ontbijt. Mijn reistas was al gepakt en ik was klaar om naar New York te gaan, zodra ik mijn geld in Sabinal kon halen. Ik wist dat het daar nu wel zou liggen. Ik zei Terry dat ik ging. Ze had er de hele nacht over nagedacht en berustte er nu in. Zonder emotie te vertonen kuste ze me in de wijngaard en liep het pad af. Na een dozijn passen draaiden we ons om, want liefde is een duel, en keken elkaar voor het laatst aan.
‘Tot ziens in New York, Terry,’ zei ik.
Over een maand zou ze met haar broer naar New York rijden. Maar we wisten allemaal dat ze dit niet zou redden. Na een meter of dertig keerde ik me om om naar haar te kijken. Ze liep gewoon verder naar het huisje, mijn ontbijtbord in de ene hand. Ik boog het hoofd en sloeg haar gade. Wel, zo gaat het, ik ging weer aan de zwerf.”
(p. 97/98)
En dit vond ik wel een mooie passage:
“Tenslotte maakte ik alleen een wandeling naar de aanlegsteiger. Ik wilde op de modderbank zitten en naar de Mississippi kijken; in plaats daarvan moest ik die met mijn neus plat tegen het prikkeldraad bekijken. Als je begint met de mensen van hun riveiren te schieden wat krijg je dan? ‘Bureaucratie!’ zegt Old Bull; hij zit met Kafka op zijn schoot, de lamp brandt boven hem, hij snuift. Zijn oude huis kraakt. En de boomstammen uit Montana drijven in de donkere nachtrivier voorbij. ‘Niks dan bureaucratie. en vakverenigingen! Vooral vakverenigingen! Maar het duister lachen zou weer komen.
* Tijdens het bijwerken van dit weblog kwam ik erachter dat ik al eerder een poging had gedaan om dit boek te lezen, namelijk in 2012. Blijkens dit beperkte leesverslagje kwam ik toen maar tot bladzijde 89.
Monalisa leest 